İçerik Rehberi
Jean-Baptiste Lamarck, Fransız doğabilimcisidir. Çocukluğundan başlayarak ilgi duyduğu bitki çalışmalarını tam bir merakın titizliğine dönüştürünce ilk büyük (3 cilt) eserini kotarma olanağı bulmuştır.
Flore Française (Fransa Florası: Bitki Örtüsü) 1778, bu eserin yarattığı ilgi ve Buffon’un (1707 – 1788) salık verişiyle Bilimler Akademisi’ne seçildi. Jardin de Roi (Kral Bahçesi) diye anılan kuruluş Ulusal Doğal Tarihi Müzesi’ne dönüşünce (1793), zooloji dalında profesörlüğe getirildi ve yaşamın evrenini incelemeye başladı. Bir yandan ilk ilgi alanı olan botanik birikimini zenginleştirdi.
Botanik Alaındaki Eserleri
Encylopedie Botanique et I’İllustration des Genres (Botanik Ansiklopedisi ve Türlerin Resimleri, Poiret ile birlikte) 1783 – 1817. Bir yandan daha geniş ufuklu çalışmalara yöneldi: Recherches ser les Causes de Pricipaux Phenomenes Physixues (Fiziksel Olayların Ana Nedenleri Üzerine Araştırmalar) 1794, Recherces sur I’Irganisation Des Etres Vivants (Canlı Varlıkların Yapısı Üzerine Araştırmalar) 1802, Historie Naturelle des Vegetaux (Bitkilerin Doğal Tarihi, 15 cilt, 1803).
Hayvanbilimleri Alanındaki Eserleri
Hayvanbilimleri alanındaki çalışmaları da çok dikkate değer birikimlere ulaştı: Philosephie Zoologique (Hayvanbilim Felsefesi) 2 cilt) 1809, Historie Naturelle des Animaux sans Vertebles (Omurgasız Hayvanların Doğal Tarihi) 7 cilt, 1815 – 1822. Aradan en geniş bireşime kavuştuğu eseri: Systeme Analytixue des Connaissansces Positives de I’Homme (İnsanın Pozitif Bilgisinin Analitik Sistemi) 1820.
Jean-Baptiste Lamarck’ın Yaşamı
Dar koşullarda yaşadı, son yıllarında gözlerini de kaybedince ömür boyu biriktirdiği özel herbaryum’unu (kurtulmuş bitki koleksiyonu) elden çıkarmak zorunda kaldı. Cenazesi Bilimler Akademisi tarafından kaldırıldı.
Dönüşümcülük kuramını oluşturan Lamarck,; fosiller üzerinde araştırma fırsatını bulunca yaşayan türlerle göçüp gitmiş olanlar arasındaki ecrim köprüsünü kurdu, ayrıntılı sınıflandırmasını gerçekleştirdi ve bilimin getirdiği felsefe görüşünü aydınlığa çıkardı. Omurgalı, omurgasız tanı sözlerini ilk o kullandı. Türlerin gelişim evrimini ilk kez Lamarck ortaya attıysa da çağının bağnaz kafaları tarafından onun bu aydınlık yorumunu yıllarca geriye itmiş oldular.
Flore Française (Fransa Florası: Bitki Örtüsü) 1778, bu eserin yarattığı ilgi ve Buffon’un (1707 – 1788) salık verişiyle Bilimler Akademisi’ne seçildi. Jardin de Roi (Kral Bahçesi) diye anılan kuruluş Ulusal Doğal Tarihi Müzesi’ne dönüşünce (1793), zooloji dalında profesörlüğe getirildi ve yaşamın evrenini incelemeye başladı. Bir yandan ilk ilgi alanı olan botanik birikimini zenginleştirdi.
Botanik Alanındaki Eserleri
Encylopedie Botanique et I’İllustration des Genres (Botanik Ansiklopedisi ve Türlerin Resimleri, Poiret ile birlikte) 1783 – 1817. Bir yandan daha geniş ufuklu çalışmalara yöneldi: Recherches ser les Causes de Pricipaux Phenomenes Physixues (Fiziksel Olayların Ana Nedenleri Üzerine Araştırmalar) 1794, Recherces sur I’Irganisation Des Etres Vivants (Canlı Varlıkların Yapısı Üzerine Araştırmalar) 1802, Historie Naturelle des Vegetaux (Bitkilerin Doğal Tarihi, 15 cilt, 1803).
Hayvanbilimleri Alanındaki Eserleri
Hayvanbilimleri alanındaki çalışmaları da çok dikkate değer birikimlere ulaştı: Philosephie Zoologique (Hayvanbilim Felsefesi) 2 cilt) 1809, Historie Naturelle des Animaux sans Vertebles (Omurgasız Hayvanların Doğal Tarihi) 7 cilt, 1815 – 1822. Aradan en geniş bireşime kavuştuğu eseri: Systeme Analytixue des Connaissansces Positives de I’Homme (İnsanın Pozitif Bilgisinin Analitik Sistemi) 1820.
Jean-Baptiste Lamarck’ın Yaşamı
Dar koşullarda yaşadı, son yıllarında gözlerini de kaybedince ömür boyu biriktirdiği özel herbaryum’unu (kurtulmuş bitki koleksiyonu) elden çıkarmak zorunda kaldı. Cenazesi Bilimler Akademisi tarafından kaldırıldı.
Dönüşümcülük kuramını oluşturan Lamarck,; fosiller üzerinde araştırma fırsatını bulunca yaşayan türlerle göçüp gitmiş olanlar arasındaki ecrim köprüsünü kurdu, ayrıntılı sınıflandırmasını gerçekleştirdi ve bilimin getirdiği felsefe görüşünü aydınlığa çıkardı. Omurgalı, omurgasız tanı sözlerini ilk o kullandı. Türlerin gelişim evrimini ilk kez Lamarck ortaya attıysa da çağının bağnaz kafaları tarafından onun bu aydınlık yorumunu yıllarca geriye itmiş oldular.
Jean Lamarck; 1744 yılında doğmuş, 1829 yılında Paris’te hayata gözlerini kapatmıştır.
Kaynakça: Alfabetik Okul Ansiklopedisi