Abaza Mehmet Paşa Kimdir? Abaza Mehmet Paşa Hakkında Bilgi
Abaza Mehmet Paşa Osmanlı veziridir. Doğum yeri ve tarihi belli değildir. İstanbul’da 1634 yılında vefat etmiştir.
Gürcü Mehmet Paşa’nın kardeşidir. Gençliğinde ünlü Celalilerden Canbulatoğlu’nın hazinedarlığını yaptığı sırada Kuyucu Murat Paşa’nın Canbulatoğlu ile yaptığı savaşta tutsak edildi. O sırada Yeniçeri Ağası olan Halil Ağa’nın aracılığıyla bağışlandı ve onun korumasına girdi. Halil Paşa kaptanıderya olunca Abaza Mehmet de deryabeyi oldu. Yine Halil Paşa’nın veziriazamlığı sırasında önce Maraş, daha sonra da Erzurum Beylerbeyi’ne atandı (1621). Yeniçerilerin İstanbul’da ayaklanmaları ve II. Osman’ı öldürmeleri üzerine, Erzurum Kalesi’ndeki yeniçerileri ortadan kaldırmak istedi. Erzurum’dan çıkardığı yeniçerilerle yanından kaçanlar, İstanbul’a gelerek şikayette bulununca Abaza Mehmet Paşa Sivas Valiliği’ne atandı (1653). Bunun üzerine ayaklandı ve Erzurum’a vali olarak atanan Mustafa Paşa’yı kente sokmadı. Ayrıca Kars ve Ahıska kalelerinin valilerini de kendi yanına çekti.
Yeniçerilerinin tamamını Erzurum’dan çıkardıktan sonra, yanında topladığı sekbanlarla Şebinkarahisar’ı ele geçirdi. Yakaladığı yeniçerileri öldürttü. Yöre beylerine de, II. Osman’ın öcünün alınması için, kendisiyle birlikte hareket etmeleri için çağrıda bulundu. Kendisine katılanlarla birlikte kuvvetlerinin sayısı 40 bini buldu. Bu kuvvetlerle Ankara’yı kuşattıysa da içkaleyi ele geçiremeyince Niğde’ye çekildi. 1627 yılında Kayseri yakınlarında Karasu Köprüsü’nde Osmanlı kuvvetlerine yenilince Erzurum’a dönmek zorunda kaldı.
Sadrazam Hüsrev Paşa, Abaza Mehmet Paşa’nın üzerine yürüyerek Erzurum’u kuşattı. Ayrıca çeşitli yollardan Abaza’nın yanındakileri kendi yoluna çekmeyi başardı. İran Şahı Abbas’tan gelen yardım da Osmanlı kuvvetlerinin eline geçince çok zor durumda kaldı ve Sadrazam Hüsrev Paşa’dan af diledi. Kabul edilince de 1628 yılında teslim oldu. İstanbul’a geldi ve IV. Murat’ın buyruğuyla Bozna Valiliği’ne atandı. Bosna Valiliği sırasında Belgrat ve Vidin yönetimlerinde başarılı askeri hizmetlerde bulundu. Lehistan Seferi’nde de orduyu komuta etti. Yine Lehistan sorunuyla ilişkin görüşmelere katılmak üzere geldiği İstanbul’da IV. Murat’ın yakın ilgisini gördü. Padişaha bu kadar yakınlığı bazı kesimlerin kıskançlığına yol açtı ve Ermenilerle Rumlar arasındaki anlaşmazlık konusunda Ermenilerden rüşvet almakla suçlandı. İran seferi sırasında Anadolu’ya geçmek isteği de düşmanlarınca yeniden ayaklanacağı biçiminde yorumlandı. Bu sırad apadişaın davranışlarından kuşkulanarak, Üsküdar’a 40-50 at geçirince, durumu haber alan IV. Murat, Abaza Mehmet Paşa’nın öldürülmesini buyurdu. 24 Ağustos 1634 gecesi boynu vurulduktan sonra Kuyucu Murat Paşa türbesine gömüldü.
Giyim – kuşama meraklı ve yakışıklı bir adam olan Abaza Mehmet Paşa, IV. Murat döneminde kendi adını taşıyan bir modanın yaratıcısı oldu. Abaza kesimi adı verilen bu modayı IV. Murat bile benimsedi, kaftan, kavuk, sarık gibi giysiler onun biçiminde kesildi ya da sarıldı. II. Osman’ın öcünü almak için giriştiği mücadele ile halkın gözünde bir kahraman haline geldi. Bu mücadelesi, 17. Yüzyıl şairlerinin Abaza Destanı adını verdikleri bir çok eserin oluşmasına yol açtı.
Abaza Mehmet Paşa, Osmanlı veziridir. Doğum yeri ve tarihi belli değildir. Sinop’ta 1771 yılında vefat etmiştir.
Sadrazam hekimoğlu Ali Paşa’nın Enderun Ağası görevinde bulunduğu sıralarda Sivas’ta ayaklanan asilere karşı gösterdiği başarılı çalışmaları üzerine 1754 yılında Türkmen Ağalığı’na atandı. Maraş Valisi olduktan sonra, 1762 yılında Konya Mutasarrıfı, 1769’da Bender Muhafızı oldu. Daha sonra Boğdan seraskerinin hizmetinde çalıştı ve aynı yıl İç-il (İçel) Sancağı’na gönderildi. Bu görevi sırasında vezirlik rütbesini aldı. 1770 yılında İsmail Muhafızı, arkasından da Hırsova ve Silistre Muhafızı oldu. Aynı yıl içinde görevini kötüye kullanması ve birtakım başarısızlıkları üzerine vezirliği elinden alındı ve Köstendil’e sürüldü. Ancak Kırım Han’ı Selim Giray’ın arabuluculuğuyla vezirliği yeniden elde etti ve Azak Denizi üzerindeki Yenikale Muhafızlığı ile görevlendirildi. Ancak buradaki kimi kalelerin Ruslar tarafından alındığını öğrenince Sinop’a döndü. Görevini yerine getirmediği gerekçesiyle idam edildi. Başı İstanbul’a getirilerek Üsküdar’a gömüldü.