Beyin Kanaması Sonrası Nelere Dikkat Edilmeli?

Beyin Kanaması (Kafa İçi Kanama)

Beyin kanaması ; beyin dokusu ile kafatası arasında veya beyin dokusunun kendisinde kanama beyin hasarına neden olabilir ve yaşamı tehdit edebilir. Yılda yaklaşık 1 milyon insan beyin kanaması geçirmektedir.

Bazı semptomlar baş ağrısını içerir; mide bulantısı ve kusma veya ani karıncalanma, halsizlik, uyuşukluk veya yüz, kol veya bacakta felç.

Siz veya sevdiğiniz kişi başınıza bir darbe alırsa veya semptomlarınız varsa, 112’i arayın.

Beyin kanaması nedir?

Çoğu insan için “beyin kanaması” basitçe kafanızın içindeki herhangi bir kanama anlamına gelir. Bununla birlikte bir doktor ve özellikle beyin kanamalarını tedavi eden doktorlar (nörologlar ve beyin cerrahları) bir “beyin kanamasının” (tıbbi terim intrakraniyal kanama olarak da bilinir) çok geniş bir terim olduğunu söyleyecektir.

Bu doktorlar ayrıca beyin kanamalarını tam konumlarına göre tanımlarlar. Beyin kanamalarını daha iyi anlamak için farklı türleri hakkında temel bir anlayışa sahip olmak önemlidir.

İlk olarak kanamanın meydana gelebileceği iki ana alan vardır. Kanama, kafatası içinde ancak beyin dokusunun dışında veya beyin dokusunun içinde meydana gelebilir. Bu alanlar ayrıca aşağıdaki gibi bölünmüştür:

Kafatasının içinde ancak beyin dokusunun dışında kanama

Beyin, kemikli kafatası ile gerçek beyin dokusu arasında uzanan üç zar tabakasına (meninksler denir) sahiptir. Meninkslerin amacı beyni örtmek ve korumaktır. Bu üç zar arasında herhangi bir yerde kanama olabilir. Üç zar dura mater, araknoid ve pia mater olarak adlandırılır.

• Epidural kanama : Bu kanama, kafatası kemiği ile en dıştaki zar tabakası olan dura mater arasında olur.
• Subdural kanama : Bu kanama dura mater ile araknoid membran arasında olur.
• Subaraknoid kanama : Bu kanama, araknoid zar ile pia mater arasında olur.

Beyin kanamaları, kafatasının içindeki ancak gerçek beyin dokusunun dışındaki alan olan meninkslerde meydana gelebilir.

Beyin dokusu içinde kanama

Beyin dokusunun içinde iki tip beyin kanaması meydana gelebilir. İntraserebral kanama (beyin kanaması ve hemorajik inme olarak da adlandırılır) ve intraventiküler kanama.

• İntraserebral kanama: Bu kanama beynin lobları, ponsları ve beyinciklerinde meydana gelir (beyin sapı da dahil olmak üzere beyin dokusunun herhangi bir yerinde kanama).
• İntraventriküler kanama: Bu kanama, beyin omurilik sıvısının üretildiği beynin belirli alanları (boşluklar) olan beynin ventriküllerinde meydana gelir.

Beyin kanamaları, beyin dokusunun dışındaki meninks tabakalarında veya beyin dokusunun kendisinde meydana gelebilir.

Beyin kanamalarının nedenleri nelerdir?

Beyindeki kanamanın aşağıdakiler de dahil olmak üzere bir takım nedenleri vardır:

• Düşme, araba kazası, spor kazası veya kafaya alınan diğer darbelerden kaynaklanan kafa travması.
• Kan damarı duvarlarına zarar verebilecek ve kan damarının sızmasına veya patlamasına neden olabilecek yüksek tansiyon (hipertansiyon).
• Arterlerde yağ birikintilerinin birikmesi (ateroskleroz).
• Beyinde oluşan veya vücudun başka bir yerinden beyne giden, atardamara zarar veren ve damarın sızmasına neden olan kan pıhtısı.
• Rüptüre serebral anevrizma (damar duvarında balon gibi patlayan zayıf bir nokta).
• Beynin arter duvarlarında amiloid proteini birikmesi (serebral amiloid anjiyopati).
• Atardamarlar ve damarlar arasında anormal şekilde oluşturulmuş bağlantılardan sızıntı (arteriyovenöz malformasyon).
• Kanama bozuklukları veya antikoagülan tedavi (kan sulandırıcılar) ile tedavi.
• Beyin dokusuna baskı yaparak kanamaya neden olan beyin tümörü.
• Sigara içmek, ağır alkol kullanımı veya kokain gibi yasa dışı uyuşturucuların kullanımı.
• Eklampsi, doğum sonrası vaskülopati veya yenidoğan intraventriküler kanama dahil olmak üzere hamilelik veya doğumla ilgili durumlar.
• Kan damarı duvarlarında anormal kollajen oluşumu ile ilgili, duvarların zayıf olmasına ve damar duvarının yırtılmasına neden olabilecek durumlar.

Beyin kanamasının (kafa içi kanama) belirtileri nelerdir?

Beyin kanamasının belirtileri, ilgili beynin alanına bağlıdır. Genel olarak, beyin kanaması belirtileri şunları içerebilir:

• Yüz, kol veya bacakta, özellikle vücudun bir tarafında ani karıncalanma, güçsüzlük, uyuşma veya felç.
• Baş ağrısı. (Subaraknoid kanama ile birlikte ani, şiddetli “gök gürültüsü” baş ağrısı oluşur.)
• Mide bulantısı ve kusma.
• Bilinç bulanıklığı, konfüzyon.
• Baş dönmesi.
• Nöbetler.
• Yutma zorluğu.
• Görme kaybı veya görme zorluğu.
• Denge veya koordinasyon kaybı.
• Sert boyun ve ışığa duyarlılık.
• Anormal veya geveleyerek konuşma.
• Konuşmayı okuma, yazma veya anlama zorluğu.
• Bilinç veya uyanıklık düzeyinde değişiklik, enerji eksikliği, uyku hali veya koma.
• Sorunlu nefes alma ve anormal kalp hızı (eğer kanama beyin sapındaysa).

Beyin kanamaları (kafa içi kanama) nasıl teşhis edilir?

Herhangi bir beyin kanamasından şüpheleniliyorsa, bir doktor sizi hemen muayene edecektir. Teşhis genellikle aşağıdakilerin sonuçlarına göre yapılır:

• Fiziksel belirtilerinizin değerlendirilmesi.
• Beyninizin bilgisayarlı tomografi (BT) taraması, manyetik rezonans görüntülemesi (MRI) veya manyetik rezonans anjiyogramı (MRA). Bu görüntüleme testleri kanamanın yerini, kapsamını ve bazen nedenini belirler.

Diğer testler şunları içerebilir:

• Elektroensefalogram, göğüs röntgeni ve/veya idrar tahlili.
• Komple vasküler çalışma, tam kan sayımı (CBC) ve/veya kan çalışmaları.
• Beyni çevreleyen beyin omurilik sıvısını incelemek için omurilik musluğu.
• Bazı durumlarda, bir anevrizmayı veya arteriyovenöz malformasyonu belirlemek için geleneksel anjiyografi yapılabilir.

Beyin kanamaları nasıl tedavi edilir?

Kafatası veya beyin içindeki her türlü kanama tıbbi bir acil durumdur. Siz veya sevdiğiniz biri başınıza bir darbe aldıysa veya beyin kanamasına işaret edebilecek semptomlarınız varsa, 112’i arayın. Kanamanın nedenini belirlemek ve tıbbi tedaviye başlamak için hemen bir hastanenin acil servisine gitmeniz önemlidir.

Bir felç meydana geldiyse, uygun tedavinin başlayabilmesi için nedeni (kanama veya kan pıhtısı) belirlenmelidir. Acil tıbbi tedavi, beyne verilen hasarı sınırlamaya yardımcı olabilir ve bu da iyileşme şansınızı artıracaktır.

Aşağıdaki durumlarda ameliyat gerekebilir:

• Kanama (kanama), biriken kanı serbest bırakmak ve basıncı azaltmak için beynin derhal dekompresyonunu gerektirebilir. Dekompresyon, bir çapak deliği prosedürü (kafatasında kan drenajına izin vermek için bir delik açılması), bir kraniektomi insizyonu (şişen beynin genişlemesine izin vermek için kafatasının kısmen çıkarılması) veya bir kraniyotomi (kafatasının boşluğunun açılması) ile yapılabilir.
• Yırtılmamış bir beyin anevrizması, bir kraniyotomi cerrahi prosedürü veya gelecekteki bir yırtılmayı önlemek için anjiyografi tipi bir prosedür yoluyla anevrizmanın kırpılmasını veya doldurulmasını (“kapatılmasını”) gerektirebilir.
• Rüptüre olmamış bir arteriyovenöz malformasyon (AVM), arteriyovenöz malformasyonun ameliyat yoluyla doğrudan çıkarılması, anormal damarları kapatmak için bilgisayar destekli radyasyon kullanımı veya daha küçük kandan kan akışını engellemek için özel bir yapıştırıcı veya başka bir dolgu maddesi kullanılarak tedavi edilir.
• Bazı beyin kanamaları ameliyat gerektirmez. Karar, kanamanın boyutuna, nedenine ve yerine ve diğer faktörlere bağlıdır.

Diğer tedaviler şunları içerebilir:

• Anti-anksiyete ilaçları ve/veya kan basıncını kontrol eden ilaçlar.
• Nöbet kontrolü için anti-epileptik ilaçlar.
• Şiddetli baş ağrısı için ağrı kesiciler ve bağırsak hareketleri sırasında kabızlığı ve ıkınmayı önlemek için dışkı yumuşatıcılar gibi diğer semptomları kontrol etmek için gereken diğer ilaçlar.
• Besinler ve sıvılar gerektiği gibi. Bunlar, özellikle hasta yutma güçlüğü çekiyorsa, bir damar yoluyla (intravenöz olarak) veya midedeki bir besleme tüpünden (gastronomi tüpü) verilebilir.

Beyin kanaması sonrası rehabilitasyon neleri içerir?

Uzun süreli tedavinin amacı, günlük yaşam için gerekli olan fonksiyonların en kısa sürede ve bol miktarda geri kazanılmasına yardımcı olmak ve ileride oluşabilecek beyin kanamalarının önüne geçmektir. Rehabilitasyon ve iyileşme süresi, her kişinin benzersiz beyin kanamasına ve mümkün olan rehabilitasyonun boyutuna göre değişir.

Uzun süreli rehabilitasyon tedavisi şunları içerebilir:

• Fizik Tedavi.
• Konuşma terapisi veya alternatif iletişim biçimleri.
• İş terapisi.
• Başka bir kanama riskini azaltmak için yaşam tarzı alışkanlıklarını değiştirmek. (Alabileceğiniz önlemleri alt tarafta detaylarıyla listeledik.)

Beyin kanamasından sonra ne tür sorunlar yaşanır?

Beynin içindeki kanama, beyni oksijenden yoksun bırakmanın ve beyin hücrelerini öldürmenin yanı sıra, sinir hücrelerinin vücudun bölümleriyle ve kontrol ettikleri işlevlerle iletişim kurmasını da engeller. Bu, etkilenen bölgede hafıza, konuşma veya hareket kaybına neden olur.

Kanamanın konumuna, hasarın boyutuna, yaşınıza ve genel sağlığınıza bağlı olarak, beyin kanamasının kalıcı etkileri olabilir. Bu etkiler şunları içerebilir:

• Vücudun bir kısmını hareket ettirememe (felç).
• Vücudun bir bölümünde uyuşukluk veya zayıflık.
• Yutma zorluğu.
• Görme kaybı.
• Konuşmada veya konuşulan veya yazılan kelimeleri anlamada zorluk.
• Karışıklık, hafıza kaybı veya zayıf muhakeme.
• Kişilik değişikliği ve/veya duygusal problemler.
• Nöbetler.
• Baş ağrısı.

Ancak zamanla ve rehabilitasyonda (fiziksel, uğraşı ve konuşma terapisi) çok çaba ve kararlılıkla bu kayıp fonksiyonların bir kısmını geri kazanabilirsiniz. Bu, özellikle genel sağlığınız iyiyse geçerlidir.

Ne yazık ki, komada kalan veya kafa içi veya beyin kanamasından sonra ciddi şekilde felç olan bazı hastalar, tipik olarak bir huzurevinde sağlanan kalıcı, uzun süreli bakıma ihtiyaç duyabilir. Beyin kanamasının tipine, yerine ve derecesine bağlı olarak, birçok hasta ilk kanama olayından sağ çıkamaz.

Yine de unutmayın, beyin kanamasından şüpheleniyorsanız, acil servise ne kadar erken giderseniz, hayatta kalma şansınız o kadar artar.

Semptomların başlaması ile kanamanın başlaması ve kanamanın başlaması ile kanamanın doğrulanması arasındaki süre kritik zaman noktalarıdır.

Beyin kanaması ne kadar erken bulunursa, tedavi kararı o kadar erken verilebilir. tereddüt etmeyin. Beyninizde bir sorun ile ilgili acil durumunuz olup olmadığına bir sağlık uzmanının karar vermesine izin verin.