İçerik Rehberi
Normal gebelik seyri sırasında farklı dönemlerde ultrasonografi (ultrason) yapılarak bebek gelişimi ve olası riskler açısından değerlendirilir. Buna perinatolojik değerlendirme denir. Bu konuda eğitimli Kadın-Doğum uzmanları, perinatologlar, tarafından yapılır. Bu değerlendirmelerde kullanılan ultrason cihazları oldukça gelişmiştir ve fetüs hakkında daha detaylı ve yol gösterici bilgi verir. Ayrıntılı ultrason fetüs anne karnındayken sakatlık veya kromozomal anomali varlığı konusunda uyarıcıdır. Eğer risk şüphesi varsa amniyosentez, koryon villüs biyopsisi gibi ileri tetkiklere karar verilebilir. Fetüsun durumu anne karnında iken netleştirilebilir.
Detaylı Ultrason Hamileliğin Hangi Dönemlerinde Yapılır?
Ayrıntılı ultrason değerlendirmelerinden ilki, gebeliğin 6.- 11. haftaları arasında yapılır ve “erken gebelik ultrasonu” olarak adlandırılır. Bu incelemede gebeliğin “gerçek haftası” ve “bebeğin gelişme durumu” incelenir. Bu ilk detaylı ultrason görüntülemesinde;
- Fetüs sayısı (gebeliğin tekil mi yoksa çoğul bir gebelik mi olduğu)
- İç (ektopik) gebelik varlığı araştırılır.
- Fetüsün ölçümleri yapılarak gebelik haftasına uygun gelişip gelişmediği tespit edilir.
- Kalp, beyin, büyük damar yapıları, mesane, omurga (kapalı olup olmadığı), ense kalınlığı (bazı kromozomal hastalıklarda kalınlık artmıştır), böbrekler, karın duvarı gibi bölgelerdeki yapılar,
- Burun kemiği, yüzdeki yapılar ve yerleşimleri izlenir.
- Bebek eşinin (plasenta) yerleşimi, yeteri kadar su olup olmadığı, annenin genital sisteminin gebelik için uygunluğu değerlendirilir.
İkinci detaylı ultrason incelemesi gebeliğin 18.-23. haftaları arasında yapılır.
Erken Gebelik Ultrasonu Özellikle Kimlerde Yararlıdır?
Bu ultrasonu gebeliğin 6. haftasından 11. haftasına kadar yapılır ve gebeliğin “gerçek haftasını” ve “bebeğin gelişme durumunu” gösterir.
Bu haftada yapılan ultrasonografi ile fetus sayısı (gebeliğin tekil mi yoksa çoğul bir gebelik mi olduğu) ve iç gebeliğin doğrulanması mümkündür.
Erken gebelik ultrasonunun özellikle yararlı olduğu durumlar ise gebelik haftasından emin olmayan gebeler (son adet tarihini bilmeyen veya emin olmayan gebeler), daha önce düşük yapmış veya dış gebelik geçirmiş gebeler, pelvik ağrısı olan veya kanaması olan gebeler içinde yararlıdır.
Üçüncü Düzey Ultrason Ne Demektir?
İkinci düzey olarak bilinen ayrıntılı ultrason incelemesine fetal kalp incelemesinin eklenmesiyle 3. düzey ultrason olarak adlandırılmaktadır.
Üçüncü düzey ultrason gebeliğin 18-23. haftalarında yapılabilir ve bebeğin beyin, yüz, omurga, kalp, mide, bağırsaklar, böbrekler, eller, kollar ve bacaklar gibi tüm vücudu anatomik açıdan incelenir.
Aynı zamanda plasenta dediğimiz bebeğin eşinin yeri, yapısı, bebeğin suyunun miktarı ve fetal büyüme de değerlendirilir.
Çoğu durumda aileler bebeklerinin normal olarak geliştiğini öğrenerek rahatlayabilirler. Ayrıca yüksek riskli gebeler ve bebekte çıkabilecek bir anormalliklere önceden tanı konup erken tedaviye başlanabilir.
Gebelikte Dört Boyutlu Ultrasonografi Neden Yapılır?
Bu işlemde ses dalgaları bir prob yardımıyla dokuya gönderilir ve dokulardan yansıyan ses dalgaları bir ekran üzerinde görüntülenir.
Bebeğin 3 boyutlu resim ve 4 boyutlu yani 3 boyutlu film görüntüsü real time yani ultrason yapıldığı anda izlenebilir. Bu aileler için oldukça heyecan veren bir teknolojidir. Şu ana kadar yapılmış çalışmalarda 2-3-4 boyutlu ultrasonun anne karnındaki bebeğe veya annesine zararlı bir etkisi saptanmamıştır.
Üç ve Dört Boyutlu Ultrasonun Yararları Nelerdir?
Bebeğin anne karnındaki hareket tarzları ve davranışlarının daha anne karnında oluşabilen bazı zihinsel anormalliklerin belirtisi olabildiği düşünülmektedir.
Bebeğin hareketleri ve davranışları üç ve dört boyutlu ultrasonografi ile değerlendirilebilir. Mesela bebeğin ellerini yüzüne getirmesi, başını öne eğmesi veya arkaya atması, sağa sola çevirmesi, ayaklarını uzatması veya toplaması, fetal yüz hareketleri yani anne karnındaki bebeğin gülümsemesi, gözlerini açıp kapaması, dil çıkarması, çiğneme hareketi yapması, esnemesi, yüzünü ekşitmesi gibi tüm bu hareketleri dört boyutlu ultrasonografi ile yakından izlemek mümkündür.
Bebekte saptanmış bir anomali varsa üç ve dört boyutlu ultrasonografide ile daha ayrıntılı incelenir. Bazı durumlarda mesela bebeğin pozisyonuna bağlı olarak veya suyunun az olması durumunda iyi görüntü alınmayabilir.
Tüm bunların yanı sıra anne baba ve diğer aile fertlerinin bebeğin dört boyutlu ultrason görüntülerini görmesinin onun hareketlerini izlemesi ve neye benzediğini görüp hayal edebilmesinin ebeveyn bebek arasındaki bağlılığı arttırdığı düşünülmektedir. Zaten bu anlar tahmin edilebildiği gibi aileler için oldukça heyecan vericidir. Bebeğin üç ve dört boyutlu ultrasondaki görüntüleri dijital olarak saklanabilir ve aileler kendi video veya bilgisayarında izleyebilirler.