Referandum Nedir ? Referandum Hakkında Bilgi

Referandum Nedir ? Referandum Hakkında Bilgi

Merhaba, sizlere referandum nedir, kelime anlamı nedir ve ne için yapılır bunları anlatacağız. Öncelikle bilmeniz gereken refarandum değil referandum kelimemiz. Birçok kişi dikkatli okumadığı veya dinlemediği için bu kelimeyi çoğunlukla refarandum olarak aksetmektedir.

Bu tür bilgilendirici içeriklerimizden haberdar olmak için bizi takip edin.

Referandum Nedir ?

Referandum anayasa değişikliği ve yasaların kabulü gibi önemli olan gelişmelerde halk iradesini belirlemek ve takdiri halka bırakmak adına yapılan oylamaya denilmektedir. Demokrasinin en güzel uygulamalarından biri olan referandum halkın iradesini doğrudan sonuca yansıtmaktadır.

Temsili demokrasilerde halkın seçtiği kişiler halkın iradesini yansıtmaya çalışırlar. Bu tür oylamalar muhalefetin izni, onayı olmadan gündemdeki uygulamaları hayata geçirmek için kullanılacağından totaliter rejimlerde yönetimin isteklerini hukuka uydurmaya çalışabilirler.

Referandum Nasıl Yapılır ?

Referandum genelde yasama organlarının biri tarafından halkın oylamasına sunulan sorudur. Çok fazla seçenek yoktur. Oylamada oyunuzu kabul ve red olarak veya evet hayır olarak kullanmanız istenir.

Türkiye’de yakın tarihte yapılan 2 önemli referandum vardır. İlki 2007 yılında, ikincisi ise 2010 yılında yapılan anayasa değişiklikleridir. Her ikisinde de sandıktan “Evet” çıkmıştır.

2017 yılında, şu anda mecliste görüşülmekte olan ve “Başkanlık sistemi“ni de içerisinde barındıran yeni bir anayasa değişikliği referandumuna gidilmesi beklenmektedir.

Referandumun Tarihçesi

Bazı antik toplumlarda vatandaşlık hakkına sahip bir kısım halk, gerçek bir hükümet ve yasama organı gibi biraraya gelerek toplanırdı. Bugün ise bazı İsviçre kantonlarında ve bir kısım Amerikan kominlerinde, yılda bir defa toplanan halk genel kurulunun görevi, sadece yöneticileri denetlemek ve tekliflerini bildirmektir. Bu birazda müfettişlik gibi birşey olmuş diyebiliriz.

Doğrudan demokrasinin fiilen uygulanmasındaki güçlük sebebiyle temsili demokrasi sistemine gidilmiştir. Bu sistemin de mahzurlarını gidermek ve doğrudan demokrasi sistemine yaklaşmak için, yarı doğrudan demokrasi sistemine gidilmiştir. Referandum bunlardan birisidir. Yarı doğrudan demokrasi denilen, halkın yönetime katılmasının bu şeklinde ise; seçmenlerin görevi, sadece temsilciler seçmek değildir. Seçmenler, gerek anayasa yapma ve gerekse yasama yetkisine oylarını kullanarak katılırlar.

Hazırlanmakta olan bir kanunun kabulüne veya bir kanun teklifine halkın katılması iki şekilde olur:

• Yetkili makamın bir kanun tasarısı veya teklifinin esaslı kısımları hakkında halk oyuna başvurmak.
• Yasama organı – buna kısaca parlamento diyebiliriz – hazırladığı kanun hakkında halkın reyine müracaat etmek.

Meclisin hazırlamış olduğu kanun, yürürlüğe girmeden önce halka sunulur ve görüşleri alınır. Seçmenler, hazırladıkları bir dilekçe ile kanunun karşısında yeterli sayıda imza toplayabililerse, kanunun tasdiki veya yürürlükten kaldırılması hususunda halkın reyine başvurulur. Karşı oylar yetersiz kalırsa kanun, referandumla tasdiklenmiş sayılır. Karşı oylar fazla gelirse, kanun yürürlükten kalkmış olur.

Referandum İlk Olarak Ne Zaman Yapılmıştır ?

1789 Fransız ihtilali sonucu Fransa’da uygulanan bu sistem, bugün bazı Amerikan eyalet anayasalarında yer alır. Buna halkın tasdiki veya halk vetosu denir. Bazen de, Alman Weimar Anayasasında olduğu gibi; devlet başkanı dilerse, herhangi bir kanunu tasdik etmeden önce, bir defa da halkın oyuna gerek duyabilir.

Türkiye’de İlk Referandum Ne Zaman Yapıldı ?

Türkiye’de ilk referandum 1960 yılında yapıldı. 1960 yılından bu yana Türkiye’de sadece 5 kez referandum yapılmıştır. Ve bu referandumlarda sonuçlar 4’ünde “Evet” iken sadece bir tanesinde vatandaş “Hayır” oyunu kullanmıştır.

Türkiye’de Yapılan Referandum Tarihleri ve Yapılma Sebepleri

ANKA’nın topladığı bilgilerle derlediği verilere göre Türkiye’nin referandum kronolojisini sizlerle paylaşmak istiyoruz. Neden yapıldığına dair açıklamalarıda mevcut.

9 Temmuz 1960: Türkiye’de ilk referandum, 27 Mayıs 1960 askeri darbesinden sonra hazırlanan 1961 Anayasası için bu tarihte yapıldı. Referanduma katılan seçmenlerin yüzde 62’si “evet”, yüzde 38’i “hayır” oyu kullandı. Bu oylama sonucu Kurucu Meclis’in hazırladığı 1961 Anayasa kabul edildi.

7 Kasım 1982: Türkiye ikinci referandum 1982 Anayasası için yapıldı. 12 Eylül 1980 askeri darbesinden sonra oluşturulan Danışma Meclisi tarafından hazırlanan Anayasa, bu referandumda yüzde 91.37 oyla kabul edildi. Bu referandum sonucu Cumhurbaşkanlığı’na da askeri darbenin lideri Kenan Evren seçildi.

6 Eylül 1987: Türkiye’de üçüncü referandum, 1982 Anayasa’sının siyasi parti liderleri ve yöneticilerine getirilen 10 yıllık siyasi yasakların kaldırılması için yapıldı. Bu referandumda da yasaklar çok az farkla kaldırıldı. Referanduma katılan vatandaşların yüzde 50.1 yasakların kaldırılması yönünde “evet”, yüzde 49.9 ise yasakların devam etmesi yönünde “hayır” oyu kullandı.

25 Eylül 1988: Türkiye’de dördüncü kez yapılan referandum ise yerel seçimlerin 1 yıl öne alınıp alınmaması yönünde yapıldı. Bu referandumda seçmenlerin yüzde 65 “hayır”, yüzde 35 “evet” oyu kullandı. Böylece yerel seçimlerin bir yıl öne alınmasına ilişkin Anayasa değişikliği reddedilmiş oldu.

21 Ekim 2007: Türkiye’nin sandık başına gittiği beşinci referandum 2007 yılında yapıldı. Cumhurbaşkanının halk tarafından seçilip seçilmemesi yönünde yapılan referandumda, anayasa değişikliği yüzde 69 ile kabul edildi. Cumhurbaşkanının halk tarafından seçilmesine karşı çıkanların oranı ise 31’de kaldı. Böylece, cumhurbaşkanının halk tarafından seçilmesine ilişkin anayasa değişikliği kabul edildi.

Kanun Tekliflerine Halkın Katılımı Nasıl Olmaktadır ?

Hazırlanmakta olan bir kanun için kabul edilmesine veya bir kanun teklifine halk katılımı şu şekilde olmaktadır:

– Mecliste yasama organının hazırladığı kanun hakkında referanduma gidilebilir.

– Meclisin yetkili organlarının bir kanun tasarısı veya teklifinin bazı kısımlarında karara varmak için referanduma gidebilir.

– Meclisin hazırlamış olduğu bir kanun yürürlüğe girmeden önce referanduma başvurulabilir.

Anayasa Referandumu Nedir ?

Anayasaların, yeni hazırlanmalarından sonra veya önemli değişikliklerde referandumla halkın oyuna başvurulur. Türkiye’de, Fransa’da ve İsviçre’de yeni anayasaların kabulü bu şekilde olmuştur. Buna Anayasa Referandumu denir.

Kanunların halkın referandumuna sunulması usulü ABD ve İsviçre’de temel bir prensip olarak kabul edilmiştir. Bugüne kadar referanduma sunulmuş dünya anayasaları içinde sadece 1946 Fransız Anayasası halk tarafından birinci oylamada reddedilmiştir. Bu anayasa ikinci referandumda kabul edilmiştir.

Bu yazımızda son günlerin en çok konuşulan konusu olan referandum hakkında sizlere bilgi vermeye çalıştık.

TBMM’de 18 maddelik anayasa paketinin kabul görmesinden sonra vatandaşlar artık referandum sürecini beklemeye başladılar. 2017 yılında Referandum ne zaman gerçekleştirilecek ? Önümüzdeki dönemde yapılması planlanan ve belirlenen referandum hakkında kısaca bilgi vermek gerekirse aşağıda hemen listeleyelim.

2017 Referandumu Ne Zaman ?

Normalde Cumhurbaşkanının onayından sonra resmi gazetede yayınlanmasının üzerinden geçen 60 günün sonunda ilk pazar günü yapılması beklenen Başkanlık Sistemi referandumu oylaması. Nisan ayının ortasında 16 Nisan 2017’de yapılmaya karar verilmiştir.

Başkanlık Sistemi referandumu oylamasında kararınız Evet veya Hayır her ne olursa olsun vatanımız, milletimiz ve devletimiz için en iyisinin olmasını temenni ediyoruz.

Referandum hakkında verdiğimiz bu bilgileri okuduğunuz için teşekkür ederiz.